Zo Helpen Specerijen je Lichaam te Detoxen (Woa!)
Spices & Detox
‘Is detoxing really a myth?’ Het klinkt als het begin van een Sex And The City aflevering. Maar het is de kop van een New York Times-artikel waarin er kritisch wordt gekeken naar detoxing.
Ook de Guardian was een paar jaar terug al sceptisch en in hoeverre is bewezen dat groene sapjes nu écht zo gezond zijn? Serieuze vragen zonder eenduidig antwoord. En dat geldt ook voor de manier van detoxen: er zijn vele wegen die naar Rome leiden en ieder kiest zijn pad. Maar dat specerijen óók kunnen helpen bij die interne reiniging is voor velen nog een onbekend verhaal.
Het bejubelde idee van detoxen is: behandel je lichaam voor een korte, overzichtelijke periode als een tempel, et voilà, je voelt je als herboren. Slank, helder, en met de energie van 10 Duracell konijntjes. Het enige wat je moet doen is wat dingen laten – of juist toevoegen aka no pain no gain.
Maar, werkt dat wel zo? Hoe effectief is dit daadwerkelijk? Want als we elke dag ons lichaam een klein beetje helpen met het verwerken en afvoeren van afvalstoffen, is dat niet een veel duurzamer idee?
Voorjaarsschoonmaak
Volgens vele oude tradities, waaronder de Ayurveda, is de lente een belangrijk seizoen om je lichaam extra te ondersteunen met de interne reiniging, iets wat van nature al gestimuleerd wordt.
De Ayurvedische metafoor legt uit dat de warmte van de lente niet alleen de sneeuw buiten laat smelten, maar ook afvalstoffen en wintervetten in het lichaam waardoor ze kunnen circuleren en mogelijk voor verstopping zorgen. Gelukkig beschikt je lichaam over twee kordate schoonmaakploegen: je lymfesysteem en je lever (plus nieren en huid), maar soms kan het wel wat extra hulp gebruiken.
De vraag is: moet dat zo rigoureus als dat we hier soms in het Westen zien? Vanuit Spice First en Ayurveda raden wij moderne detox-rituelen af, want iedereen rijdt in een andere auto (aka lichaam) die iets anders nodig heeft.
Wij geloven eerder in een milde vorm van fysiek en mentaal onderhoud, waarbij vriendelijk zijn voor je spijsvertering de gouden regel is. Of zoals chef en auteur Jasmine Hemsley het mooi zegt: ‘It’s not about deprivation or extremes, but about tuning back into your body with kindness and generosity.’
Dagelijkse cleanse
Dat betekent om minstens twee keer per jaar – na de winter en na de zomer – je lichaam te ondersteunen met een driedaags warm monodieet zoals kitchari of mungbonensoep waarbij specerijen als gember, zwarte peper, asafoetida en kurkuma essentieel zijn.
De meeste specerijen (behalve kurkuma) zijn niet zozeer reinigend op zichzelf maar doordat ze de spijsvertering helpen en stagnatie voorkomen, heb je minder kans op ophoping van afvalstoffen. Met hun warme, scherpe en penetrerende kwaliteiten helpen ze ‘to flush out the system’ (net zoals je een loopneus kunt krijgen van hete spices).
Tegelijkertijd supporten ze onze spijsvertering om verdere ophoping te voorkomen. Daarom is de lente hét seizoen voor met name de warme specerijen; een extra snuf chili, rasp veel gember en vermaal zwarte peper en kruidnagel.
Maar ook door ze dagelijks te gebruiken in je kookkunsten kun je dus elke dag een beetje ‘cleansen’. Dat is één van de redenen waarom ze in de Ayurvedische keuken zo worden vereerd. De spijsvertering is de plek waar ziekten ontstaan en/of worden voorkomen, het is dus belangrijk om gezond te eten en de darmen in balans te houden.
Vaidyas (Ayurvedische artsen) benadrukken daarom ook dat het belangrijker is om een goede spijsvertering en een slecht dieet te hebben dan een slechte spijsvertering en een goed dieet.
Smaak als medicijn
Bitter is bij velen geen favoriet, behalve in de vorm van een lekkere kop koffie, tahin en pure chocolade. Gelukkig hebben we deze smaak ook niet in grote hoeveelheden nodig (de andere smaken zijn zoet, zuur, zout, spicy en astringent). Maar in de lente is de bittere smaak echter wel extra belangrijk omdat het de lever stimuleert en het de meest reinigende smaak van allemaal is, zegt Ayurveda.
Het is geen toeval dat de lente vooral bittere en groene seizoensgroenten voortbrengt. Het helpt als ondersteuning van dagelijkse reinigingsprocessen en helpt het lichaam om slijm en afvalstoffen ‘weg te schrapen’.
Hetzelfde geldt voor mungbonen in Kitchari: de droge, pasteuze textuur van mungboon (probeer maar eens rauw) verklappen hun reinigende werking. De astringerende smaak en vezels schrapen de dikke darm letterlijk schoon en helpen de spijsverteringsorganen te versterken.
Veel specerijen zijn ook bitter en adstringerend van smaak of dragen deels deze smaken in zich: nootmuskaat, karwij, koriander, fenegriek, saffraan, mosterdzaad, kurkuma en asafoetida. Let wel op, want niet iedereen heeft evenveel van deze smaken nodig. Een teveel ervan kan je koud, droog, angstig, nerveus en ‘spaced out’ (te licht) laten voelen.
Snufje detox volgens de Ayurveda
Komijn-, Koriander- en Venkelzaad
Dé gouden specerijencombinatie als het aankomt op je spijsvertering. Het bevordert de opname van voedingsstoffen en mineralen, voorkomt gasvorming en helpt eliminatie van natuurlijke afvalstoffen uit het maagdarmkanaal. In Indiase restaurants worden er na de maaltijd vaak geroosterde venkelzaadjes geserveerd om de spijsvertering te supporten.
Asafoetida
Een vervanger van knoflook en ui in de Indiase keuken. Niet iedereen kan de sterke geur (‘duivelsdrek’) waarderen, wees gewaarschuwd. Deze spice wordt steevast gebruikt in Kitchari, een Ayurvedisch monodieet. Het helpt wanneer je snel last hebt van gas, een opgeblazen gevoel en spastische darmen (vooral na het eten van bonen en peulvruchten).
Kurkuma
Helpt de spijsvertering, behoudt de darmflora en is ontstekingsremmend. Ook ondersteunt het de lever, ons grootste zuiveringsorgaan, en helpt het bloed te zuiveren.
Gember
Gember stimuleert de spijsvertering en de eliminatie van natuurlijke afvalstoffen. Ook zorgt het voor een gezonde bloedsomloop.
Zwarte peper
Deze gitzwarte ‘booster’ stimuleert de spijsvertering en helpt tegelijkertijd om afvalstoffen, die zijn verzameld uit onverteerd voedsel, opnieuw te ‘verteren’ zodat ze geen problemen kunnen veroorzaken.
Extra tip: CCF Thee
Het drinken van heet (gekookt) water is een oude Ayurvedische methode om het lichaam te helpen reinigen. Ook helpt het de spijsvertering, waardoor er minder kans is op onverteerde etensresten die in het lichaam achterblijven en ophopen. Heet water kan deze afvalstoffen als het ware losweken en oplossen, net zoals het vet oplost van vuile vaat.
Een meer spicy oplossing is CCF-thee: heet water met komijnzaad, venkelzaad en korianderzaad. Dit is de klassieke ‘detox thee’ bekend uit de Ayurveda die de stofwisseling en spijsvertering stimuleert en helpt de wintertraagheid van je af te schudden.
De milde bitterheid van deze thee versnelt het reinigingsproces. Voeg er in de winter wat verse gember aan toe voor extra warmte en een theelepel rauwe honing (let op: voeg pas toe als de thee drinkbaar is, honing mag niet verhit worden).
In de zomer kun je er een funky cold brew van maken met citroen en verse cilantroblaadjes.
Side note
Wij zijn geen voedingsdeskundigen, diëtisten of medisch professionals. De verstrekte informatie is op basis van (persoonlijk) onderzoek en gebaseerd op onze eigen ervaring met en studie in voeding, welzijn en Ayurveda.
Vaidyas (Ayurvedische artsen) benadrukken daarom ook dat het belangrijker is om een goede spijsvertering en een slecht dieet te hebben dan een slechte spijsvertering en een goed dieet.
Lente, voorjaar, voorjaarsschoon, gezonds, specerijen, detox, reinigen, ayurveda, chili, mosterdzaad, karwij, fenegriek, saffraan, knoflook, ui, gember, zwarte peper, kruidnagel, koriander, venkel, komijn, ccf thee, bitter, Kitchari, mungbonensoep, green juices, kurkuma, spijsvertering, afvalstoffen, groen, seizoensgroenten.
